پرسش: آیا زن می‌تواند به‌تنهایی برای انجام حج به مکه سفر کند، بدون اینکه «محرم» همراهش باشد؟ و اگر چنین کند، آیا عبادت او پذیرفته می‌شود؟
پاسخ: در ابتدا باید گفت که در قرآن، در آیاتی که درباره حج نازل شده‌اند، هیچ‌گونه اشاره‌ای به موضوعی به‌نام «محرم» نشده است. بر اساس قرآن، تمام ارکان و واجبات حج برای مردان و زنان یکسان است.
این مسئله، موضوعی قدیمی و امروزه بدون پشتوانه منطقی است. عربستان سعودی به دلایل سنتی و قدیمی، که مربوط به حفظ امنیت زنان در مسیر سفر به مکه بوده است، به زنان بدون «محرم» اجازه انجام حج را نمی‌دهد.
اما امروز آن موانعی که صد یا دویست سال پیش در مسیر زائران و زائرات وجود داشت، دیگر وجود ندارند. زائران می‌توانند با امنیت کامل از کشور خود با هواپیما مستقیماً به مکه، مدینه یا هر شهر دیگر عربستان سفر کنند تا وظیفه دینی خود را در برابر خداوند به‌جا آورند.
ممنوعیت انجام حج برای زنان بدون «محرم» بیشتر یک سنت و شرطی است که فقهای مذاهب برای حفظ امنیت و عزت زنان در مسیر، وضع کرده‌اند. اما در این‌جا این‌گونه برداشت می‌شود که علما بیشتر از خود خداوند نگران امنیت و عزت زنان بوده‌اند! در حالی‌که این‌طور نیست. خداوند ماه‌هایی را برای انجام حج مشخص کرده که در آنها جنگ، غارت، حمله به مردم و سایر اعمال خشونت‌آمیز ممنوع شده‌اند. یعنی خداوند مسیر دشوار حج را برای زنان و مردان به‌طور مساوی در نظر گرفته و با تعیین ماه‌های حرام، امنیت آن را تضمین کرده است. اگر کسی در آن زمان‌ها جرأت می‌کرد قانون خدا را نقض کند، جنگ‌های قبیله‌ای و انتقام‌های شدید به‌دنبال داشت.
بنابراین، عربستان سعودی باید هنگام رد درخواست ویزای زنانی که بدون «محرم» قصد حج دارند، این مسئله را بر اساس شرایط واقعی زندگی امروز بازنگری کرده و از فتوای سنتی و قدیمی دست بردارد.
زیرا امروزه زنان نیز مانند مردان باید حق جابه‌جایی آزادانه و زیارت اماکن مقدس اسلامی را بدون همراهی اعضای خانواده یا «محرم» داشته باشند.
خدای متعال می فرماید:
إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِنْدَ اللَّهِ اثْنَا عَشَرَ شَهْرًا فِي كِتَابِ اللَّهِ يَوْمَ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ مِنْهَا أَرْبَعَةٌ حُرُمٌ ذَلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ فَلَا تَظْلِمُوا فِيهِنَّ أَنْفُسَكُمْ وَقَاتِلُوا الْمُشْرِكِينَ كَافَّةً كَمَا يُقَاتِلُونَكُمْ كَافَّةً وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِينَ.
إِنَّمَا النَّسِيءُ زِيَادَةٌ فِي الْكُفْرِ يُضَلُّ بِهِ الَّذِينَ كَفَرُوا يُحِلُّونَهُ عَامًا وَيُحَرِّمُونَهُ عَامًا لِيُوَاطِئُوا عِدَّةَ مَا حَرَّمَ اللَّهُ فَيُحِلُّوا مَا حَرَّمَ اللَّهُ زُيِّنَ لَهُمْ سُوءُ أَعْمَالِهِمْ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ.
“تعداد ماهها نزد خداوند در كتاب (آفرينش) الهي از آن روز كه آسمانها و زمين را آفريده دوازده ماه است كه از آن چهار ماه، ماه حرام است (و جنگ در آن ممنوع ميباشد) اين آئين ثابت و پابرجا (ي الهي) است، بنابر اين در اين ماهها به خود ستم مكنيد (و از هر گونه خونريزي بپرهيزيد) و با مشركان (به هنگام نبرد) دسته جمعي پيكار كنيد همانگونه كه آنها دسته جمعي با شما پيكار ميكنند و بدانيد خداوند با پرهيزكاران است. (سوره توبه 36-37)
