خداوند مسلمانان را به آمادگی برای جنگ فرمان داد و آیاتی را نازل کرد که احکام مربوط به آن را بیان میکند. بر اساس وعدهای که در آیات ۱ تا ۶ سوره روم آمده است، خداوند متعال مقرر کرد که مسلمانان با لشکر مکه رو در رو شوند. در این وضعیت، یا خداوند به مسلمانان پیروزی بر لشکر مکه را در بلندای دره عطا میکند، یا آنان را بر کاروان چیره میسازد تا از مشرکانی که آنان را به هجرت وادار کردند، انتقام بگیرند. اما خداوند متعال خواست که مسلمانان با لشکر مشرکان بجنگند تا مکه را به دست آورند، نه کاروان را. این را از آیه زیر درمییابیم:
﴿وَإِذْ يَعِدُكُمُ اللّهُ إِحْدَى الطَّائِفَتِيْنِ أَنَّهَا لَكُمْ، وَتَوَدُّونَ أَنَّ غَيْرَ ذَاتِ الشَّوْكَةِ تَكُونُ لَكُمْ، وَيُرِيدُ اللّهُ أَن يُحِقَّ الحَقَّ بِكَلِمَاتِهِ وَيَقْطَعَ دَابِرَ الْكَافِرِينَ لِيُحِقَّ الْحَقَّ وَيُبْطِلَ الْبَاطِلَ وَلَوْ كَرِهَ الْمُجْرِمُونَ﴾ (الأنفال 8/ 7- 8)
” هنگامي را كه خداوند به شما وعده داد كه يكي از دو گروه (كاروان تجاري قريش يا لشكر آنها) براي شما خواهد بود اما شما دوست ميداشتيد كه كاروان براي شما باشد (و بر آن پيروز شويد) ولي خداوند ميخواهد حق را با كلمات خود تقويت و ريشه كافران را قطع كند. تا حق تثبيت شود و باطل از ميان برود هر چند مجرمان كراهت داشته باشند”
خداوند متعال میخواست که مسلمانان با لشکر قریش بجنگند تا فاتحانه وارد مکه شوند، اما برخی از مسلمانان با ترس به دنبال کاروان رفتند. حال اگر میدانستند که برای رویارویی با لشکر مکه خارج میشوند، چه میکردند؟ آیهی زیر ما را از این موضوع آگاه میسازد:
﴿كَمَا أَخْرَجَكَ رَبُّكَ مِن بَيْتِكَ بِالْحَقِّ وَإِنَّ فَرِيقاً مِّنَ الْمُؤْمِنِينَ لَكَارِهُونَ. يُجَادِلُونَكَ فِي الْحَقِّ بَعْدَمَا تَبَيَّنَ كَأَنَّمَا يُسَاقُونَ إِلَى الْمَوْتِ وَهُمْ يَنظُرُونَ﴾ (الأنفال 8/ 5- 6)
“همان گونه که خدا تو را از خانه خود به حق بیرون آورد و گروهی از مؤمنان، سخت رأی خلاف و کراهت اظهار کردند. در حکم حق با آنکه حق آشکار و روشن گردید با تو جدل و نزاع خواهند کرد”
اگر به پیوندهای میان آیات مرتبط نگاه کنیم، در مییابیم که تکرار واژهی «حق» در دو آیه، به شادی مؤمنان در روزی که رومیان بر فارس پیروز میشوند، اشاره دارد.
و تعبیر «کَمَا أَخْرَجَکَ رَبُّکَ مِن بَیْتِکَ بِالْحَقِّ» نشان میدهد که پیامبر ما (ص) به فرمان خداوند متعال، لشکر بدر را تشکیل داده و آن را به همانجایی که نبرد بدر در آن رخ داد، رهبری کرده است.
با وجود این حقیقت آشکار، مسلمانانی که حتی در پیگیری کاروان نیز دچار دشواری بودند، توان تأمین هزینههای جنگ را نداشتند. اما خداوند متعال آیاتی فراوان نازل فرمود تا ارادهی مسلمانان را تقویت کند و وعدهی خود را در آن روز محقق سازد.