نماز جمعه و سنت پیامبر (صلی الله علیه و آله)

نماز جمعه و سنت پیامبر (صلی الله علیه و آله)

نمازی که قبل از زوال روز جمعه خوانده می شود

از مجاهد ابوخلیل، روایت شده که پیامبر(صلی الله علیه و آله) غیر از روز جمعه قبل از زوال نماز نمی خواندند و در این اوقات نماز خواندن را مکروه می دانستند، و چنین فرمودند: غیر از روز جمعه (در این وقت) جهنم برافروخته می شود. (ابو داوود، جمعه1083)

–        سخنرانی امام بعد از پایین آمدن از منبر

انس چنین روایت می کند: رسول الله (صلی الله علیه و آله وسلم) را بعد از اقامه نماز دیدم، فردی آمد و بین پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و قبله ایستاد و شروع به صحبت با پیامبر کرد. این صحبت به قدری طول کشید که برخی از ما خواب مان گرفت.(ترمذی،جمعه518)

–        نمازی که بعد از نماز جمعه خوانده می شود

عبدالله ابن عمر چنین می گوید: پیامبر(صلی الله علیه و آله) تا قبل از خروج از مسجد نماز نمی خواند، ودر خانه اش دو رکعت نماز می خواند.(بخاری،جمعه،39، مسلم، جمعه 71)

عبد الله ابن عمر بعد از نماز جمعه فردی را دید که در راه دو رکعت نماز می خواند، او را هُل داده و می گفت: مگر نماز جمعه چهار رکعت است؟! پیامبر هم دو رکعت نماز را در خانه می خواند.(ابو داوود127)

عطا، راجع به عبد الله ابن عمر چنین می گوید: وقتی در مکه بوده بعد از نماز جمعه به جلو میرفت و دو رکعت نماز می خواند سپس کمی جلوتر می رفت و چهار رکعت نماز می خواند؛ اما وقتی به مدینه می رفت نماز جمعه را می خواند و به خانه می رفت و می گفت پیامبر اینگونه انجام می داد. (ابوداوود، جمعه)

نافع چنین روایت می کند: عمر قبل از نماز جمعه نماز را طول می داد، و بعد از نماز جمعه به خانه رفته و دو رکعت نماز می خواند و می گفت پیامبر(صلی الله علیه و آله) هم اینگونه می کرد. (ابو داوود، جمعه)

ابوهریره می گوید، پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) چنین فرمودند: هر یک از شما بعد از نماز جمعه چهار رکعت نماز بخواند. (مسلم جمعه67، ابو داوود، جمعه 131)

ابوهریره می گوید، پیامبر(صلی الله علیه و آله وسلم) چنین فرمودند: اگر می خواهید بعد از نماز جمعه نماز بخوانید چهار رکعت بخوانید. (مسلم جمعه68، ابوداوود جمعه 131، ترمذی523)

السائب چنین می گوید: با معاویه در مقصوره (محفل سلطان) نماز جمعه خواندیم. وقتی امام داشت سلام می داد به نماز پیوستم و از همان جا به نماز ادامه دادم. معاویه شخصی را نزد من فرستاد و گفت: این کار را دوباره تکرار نکن. بعد از نماز جمعه اگر بیرون نرفتی و یا کمی با کسی صحبت نکردی نماز نخوان، چون پیامبر(صلی الله علیه و آله و صحبه و سلم) به ما این گونه امر فرمودند. ایشان نمی خواستند که بدون وقفه بین نماز یعنی کمی صحبت و یا بیرون رفتن دو نماز را پشت هم بخوانند. (مسلم جمعه73، ابو داوودجمعه 128)

–        پذیرایی بعد از نماز جمعه:

سهل ابن سعد چنین روایت می کند: زنی در مزرعه اش چغندر می کاشت. روزهای جمعه برگ آنها را کنده و در ظرفی گذاشته و کمی جو آسیاب کرده به آن اضافه می کرد ومی پخت. ساقه چغندر هم گوشت و استخوان ان به حساب می آمد. وقتی که از نماز جمعه برمی گشتیم به او سلام دادیم، و او از این غذایی که پخته بود برای ما آورد. برای خوردن غذایی که آن زن برای ما آماده می کرد می خواستیم دوباره روز جمعه بیاید. (بخاری، جمعه40)

–        طولانی کردن نماز و خطبه

عمارابن یاسر می گوید: پیامبر(صلی الله علیه و آله و صحبه وسلم) به ما دسور دادند تا خطبه ها را کوتاه بخوانیم. (ابوداوود، جمعه 1106)

جابر ابن سمره می گوید: پیامبر(صلی الله علیه و آله وصحبه و سلم) خطبه نماز جمعه را طولانی نمی خواند، و سخنانش خیلی کوتاه بود. (ابوداوود جمعه 1107)

 جابر ابن سمره می گوید: با پیامبر(صلی الله علیه و آله و صحبه و سلم) زیاد نماز خواندم، هم نمازش و هم خطبه اش متعادل بود و طولانی نبود. آیاتی از قرآن می خواندند و وظایف انسانها را به آنها یادآوری می کردند. (مسلم، جمعه41، ابوداوود، جمعه1101)

ابو وائل می گوید: عمار برای ما سخنرانی زیبا و کوتاهی انجام داد؛ و وقتی از منبر پایین آمد به او گفتیم: ابویقظان، خطبه ای زیبا و مفید برای مان خواندی، کمی دیگر نفس به خرج می دادی چه می شد؟ او چنین پاسخ داد: من شنیدم که پیامبر(صلی الله علیه و آله و صحبه و سلم) چنین می کردند و می فرمودند: کسی که نمازش طولانی و خطبه اش کوتاه باشد نشان دهنده آن است که دینش را فهمیده است. در این صورت باید نماز را طولانی و خطبه را کوتاه خواند. چون برخی سخنان سحرآمیز است. (مسلم،جمعه47)

پروفسورعبدالعزیز بایندر