توضیحی در بارۀ معنای فعل “شاء”

فعل(شاء) از مصدر(شيء) به معنای انجام دادن کاری گرفته شده است. انجام کاری توسط خداوند، ایجاد چیزی است و انجام کاری توسط انسان تلاش­های لازم برای تحقق آن چیز است(مفردات). خداوند هرچیز را به اندازه ای می­ آفریند (قمر 54/49، رعد 13/8). کارهای مربوط به امتحان و آزمایش را به دو بخش خوب و بد/خیر و شر تقسیم کرد(انبیاء/21/35). خداوند می­ خواهد همه در راه راست و درست باشند(نساء 4/26) اما او تنها کسانی را که کارهای درست انجام می­دهند در راه راست میداند(نور 24/46). همچنین درست یا نادرست بودن کاری را که انسان انجام می­دهد به او الهام می­کند. از این رو کسانی که کار درست می­کنند، آسوده خاطر و کسانی که کاری نادرست می­کنند، ناراحت می­باشند(شمس 91/7-10). پس اگر فاعل فعل (شاء) خدا باشد، به این معناست: «آنچه را که لازم بود انجام داد و یا آفرید» و اگر فاعل انسان باشد به این معناست: «آنچه را لازم بود انجام داد». اگر خداوند به مردم حق آزادی عمل نداده بود که بر اساس انتخاب و خواست خود عمل کنند، هیچ کس نمی­توانست کار بدی انجام دهد و چیزی به نام امتحان نیز وجود نمی­داشت(نحل 16/93). شماری با برداشت نادرست مفهوم تقدیر/سرنوشت را به عنوان یکی از شروط ایمان وارد آموزه­ های اسلامی کرده، با تحریف یا اشتباه بزرگی که کرده اند فعل (شاء) را به (اراده) یعنی خواستن و طلب کردن ترجمه کرده اند. آنها با جای  دادن این معنا در تفسیرها و حتی کتاب­های لغت، معنای بسیاری از آیات را تحریف کرده اند.