یکی از اقسام و مظاهر راستگویی و صداقت، امانتداری است؛ امانتداری از فضیلت‌های بسیار باارزش است و پایۀ بسیار نیرومندی برای جامعه‌ای پیشرفته و سالم به‌شمار می‌آید و باعث جلب خیر و برکت برای همه است.
به همین خاطر است که می‌بینیم اسلام اهمیت فراوانی به آن داده و آن را جزو صفات مؤمنان به شمار می‌آورد.
خداوند می‌فرماید:
وَالَّذِينَ هُمْ لِأَمَانَاتِهِمْ وَعَهْدِهِمْ رَاعُونَ (مٶمنون /۸) ترجمه:”و آن‌ها که امانت‌ها و عهد خود را رعایت می‌کنند”.
امانت مسئولیت بسیار مهمی است که تنها انسان آن را پذیرفت و به حمل آن همت گماشت و توانایی تحمل و ادای آن را داشته است.
چنانچه خداوند بزرگ می‌فرماید :
إِنَّا عَرَضْنَا الْأَمَانَةَ عَلَى السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَالْجِبَالِ فَأَبَيْنَ أَن يَحْمِلْنَهَا وَأَشْفَقْنَ مِنْهَا وَحَمَلَهَا الْإِنسَانُ إِنَّهُ كَانَ ظَلُومًا جَهُولًا (احزاب/۷۲)
ترجمه: “ما امانت را بر آسمآن‌ها و زمین و کوه‌ها عرضه داشتیم، آن‌ها از حمل آن سر برتافتند و از آن هراسیدند؛ امّا انسان آن را بر دوش کشید؛ او بسیار ظالم و جاهل بود (چون قدر این مقام عظیم را نشناخت و به خود ستم کرد)”.
در این‌جا خداوند از انسان به‌عنوان موجودی نادان و ستمکار یاد می‌کند آن گاه که می‌فرماید : “إِنَّهُ كَانَ ظَلُومًا جَهُولًا “. علماء اختلاف نظر دارند که آیا ویژگی‌های ظلم و جهل، مخصوص کافران است یا به همه‌ی انسان‌ها تعلق می‌گیرد؟ برخی گفته‌اند: انسان به‌مقتضای طبیعت و سرشت خویش دارای این دو ویژگی است، اما خدای متعال بر انسان مٶمن منت نهاده و او را از نعمت هدایت برخوردار کرده است لذا مٶمنان از این ویژگی‌ها، مستثنی هستند، لذا کسی که امانت الهی را ادا می‌کند، نادان و ستمکار نیست.
خداوند متعال در قرآن به ادای امانت دستور می دهد :
إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَن تُؤَدُّوا الْأَمَانَاتِ إِلَىٰ أَهْلِهَا وَإِذَا حَكَمْتُم بَيْنَ النَّاسِ أَن تَحْكُمُوا بِالْعَدْلِ إِنَّ اللَّهَ نِعِمَّا يَعِظُكُم بِهِ إِنَّ اللَّهَ كَانَ سَمِيعًا بَصِيرًا(النساء/58)
ترجمه: “خداوند به شما فرمان می‌دهد که امانت‌ها را به صاحبانش بدهید! و هنگا‌می‌که میان مردم داوری می‌کنید، به عدالت داوری کنید! خداوند، اندرزهای خوبی به شما می‌دهد! خداوند، شنوا و بیناست”.
پس ادای امانت و باز پس دادن آن امر و دستور خداوند است و لازمه اش این است که انسان، از امانتی که به او سپرده می‌شود به‌خوبی مراقبت و نگهداری نماید و در حفظ آن کوتاهی نکند. ادای امانت یکی از نشانه‌های ایمان است و ثمرات و فواید زیادی در پی داشته و رعایت نکردن امانتداری آثار خطرناک اعتقادی و اجتماعی به دنبال دارد.
