تنها خدای متعال زمان مرگ انسان را می داند. حال پرسش این است که گاهی می شنویم که برخی پزشکان می دانند چه زمانی بیمارانشان خوهند مرد. نظر جنابعالی درباره این مساله چیست؟
پاسخ:
زمان و مكان مرگ از جمله امورى هستند كه بر مخلوقات مخفى است و انسان هرگز نمی داند کی از دنیا خواهد رفت.
“وَ ما تَدْرِي نَفْسٌ ما ذا تَكْسِبُ غَداً وَ ما تَدْرِي نَفْسٌ بِأَيِّ أَرْض تَمُوتُ إِنَّ اللّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ (سوره لقمان 34)
” وهيچ كس نمى داند كه فردا چه خواهد كرد و هيچ كس نمى داند كه به كدام سرزمين مرگش فرا مى رسد پس تنها خدا به همه چيز خلايق دانا و بر تمام اسرار و دقايق عالم آگاه است”
اما خداوند متعال از علم خود به انسان چیزهایی آموخته است. تعجبی ندارد که شخصی مقداری از دانش خداوند متعال را بداند. اما ما باید بین علم مطلق خداوند متعال و دانش محدود انسان تفاوت قائل شویم. زیرا علم خداوند متعال علم مطلقی است که در معرض سهو و خطا نمی باشد، ولی بشر گاهی مرتکب سهو و خطا و اشتباه می شوند.
خدای متعال در کتاب خود می فرماید:
عَلَّمَ ٱلۡإِنسَـٰنَ مَا لَمۡ یَعۡلَمۡ (العلق ٥)
“به آدمی آنچه را که نمی‌دانست تعلیم داد”
وَمَاۤ أُوتِیتُم مِّنَ ٱلۡعِلۡمِ إِلَّا قَلِیل (الإسراء ٨٥)
“و از دانش و علم جز اندکی به شما نداده اند”
شاید پزشک بتواند تا حدی وضعیت بیمار را پیش بینی نموده و ممکن است با کمک علم پزشکی به صورت کلی اطلاع پیدا کند. بنابر این علم خداوند معمولًا نیاز به واسطه ندارد اما علم بشر نیاز به دستگاه و واسطه دارد. علاوه بر این پزشک نمی تواند بگوید بیمار در کدام ساعت و در کدام دقیقه خواهد مرد. بلکه انتظارات مبتنی بر شرایط بیمار در مقایسه با موارد مشابه قبلی است و ممکن است اشتباه کند.
