سؤال:
آیا برای بدهکار جایز است به حج برود؟ یا برای رفتن به حج قرض بگیرد؟
جواب:
خداوند متعال در آیهٔ ۹۷ سورهٔ آل عمران میفرماید:
﴿وَلِلَّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَيْهِ سَبِيلًا، وَمَن كَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ عَنِ الْعَالَمِينَ﴾
“استطاعت” شامل توانایی جسمی و مالی همراه با عدم وجود مانع است، و از جملهٔ این موانع، بدهیای است که دارندهٔ آن توان بازپرداختش را ندارد.
بنابراین، کسی که بدهی فوری دارد و توان پرداخت آن را ندارد، یا میترسد در صورت رفتن به حج نتواند آن را بپردازد، بر او حج واجب نیست و ابتدا باید بدهی خود را پرداخت کند؛ زیرا بدهی میتواند مانع تحقق استطاعت شود.
اما اگر بدهکار توانایی پرداخت بدهی را دارد، یا بدهی او معوق است، یا صاحب بدهی به او اجازه داده است، یا پولی در اختیار دارد که بعداً میتواند بدهی را بپردازد، اشکالی ندارد که حج برود و از نظر شرعی مستطیع محسوب میشود.
حج بر افرادی واجب است که استطاعت مالی و جسمی داشته باشند. بنابراین کسی که در طول عمرش واقعاً توان رفتن به حج را ندارد، گناهی بر او نیست.
در مورد کسی که با قرض به حج میرود: اگر توان بازپرداخت بدهی را دارد، یا پولی از دیگران طلبکار است و کافی برای پرداخت بدهی دارد، قرض گرفتن و رفتن به حج اشکالی ندارد و دلیلی بر حرمت آن وجود ندارد.
خلاصه:
بدهی که مانع توانایی مالی شود، وجوب حج را از بین میبرد. بدهی که توانایی پرداخت آن وجود دارد، مانع وجوب حج نیست.
