منافقان افرادی هستند که در ظاهر خود را مومن و مصلح نشان می دهند ولی در باطن ایمان ندارند
هیچ کس خود را کافر و منافق نمیبیند. آنان خودشان را عاقل و ذکی حساب می نمایند و در باره منافع خود تلاش می کنند. و عده ای از منافقان و کافران فکر می کنند که مومن هستند. در آیه 2 سوره مبارکه حجر می فرماید:
"رُّبَمَا يَوَدُّ الَّذِينَ كَفَرُواْ لَوْ كَانُواْ مُسْلِمِينَ" چه بسا که کافران دوست می دارند که کاش مسلمان بودن
مثلا بعضیها می گویند "اگر خدا نصیب کند من هم نماز خواهم خواند. فلان زشتی را ترک خواهم کرد" ولی خدا انسان را در این اعمال حر و آزاد خلق کرده و انسان در امتحان می باشد. و آنان که خودشان را مسلمان حساب کرده ولی از اعمال زشت جدا نیستند آنان خدا را به عملهای خود آلت کرده و منافقی می کنند.
قرآن به كرات از منافقین سخن به میان آمده و درباره آن‌ها صحبت شده است. در سوره بقره از همان اوایل سوره كه شما معمولاً قرآن را می‌خوانید بعد از این كه بحث متقین را بیان می‌كند كه قرآن برای متقین هدایت است، بعد درباره كفار صحبت می‌كند «ان الذین كفروا سواءُ علیهم… »(بقره:6) بلافاصله بعد آیه 8 می‌فرمایند: «و من الناس من یقول امنا بالله و بالیوم الاخر و ماهم بمومنین» یعنی بعضی از مردم هم هستند كه می‌گویند ما به خدا و قیامت ایمان آورده‌ایم ولی این‌ها مؤمن نیستند. «یخادعون الله» این‌ها دارند با خدا نیرنگ می‌كنند «و الذین امنوا» و با مؤمنین دارند نیرنگ می‌كنند «و ما یخدعون الا انفسهم» البته در حقیقت غیر از خودشان با هیچ‌كس نیزنگ نمی‌كنند، یعنی در واقع سرخودشان را كلاه می‌گذارند. «و ما یشعرون» ولی حالیشون نیست. «فی‌قلوبهم مرض» این‌ها در دل‌شان مرض وجود دارد، یعنی سالم نیستند، نرمال نیستند. اگر دل این‌ها سالم بود به سمت حقیقت متمایل می‌شد. «فزادهم الله مرضا» خدا مرضشان را زیاد می‌كند. یا این كه حالت دعایی باشد و بگوید كه خدا مرضشان را زیاد كند. «و لهم عذاب الیه بما كانوا یكذبون» و به خاطر همین دروغی كه می‌گویند عذاب دردناكی در انتظارشان است.
کافران و منافقان در فهم گناهان خیشند ولی برده نفس خود هستند.
