عقد نکاح بدون اذن اولیا

عقد نکاح بدون اذن اولیا

سوال: متأسفانه برخی جوانان بدون اجازه اولیا خود عقد نکاح می کنند. بسیاری از آنها زندگی زانشویی دارند و بسیاری هم قبل ازنزدیکی جدا می شوند. این موضوع را از نظر فقهی و اجتماعی چگونه ارزیابی می کنید؟

جواب: عایشه ام المؤمنین می گوید که پیامبر(ص) سه بار تأکید کردند که: “هر زنی که بدون اجازه اولیا خود نکاح کند نکاحش باطل است.”¹

ابو موسی نیز چنتین روایت کرده که پیامبر(ص) فرموده اند: “عقد بدون حضور اولیا انجام ناپذیر است.”²

پیامبر(ص) چنین می فرمایند: “نکاح بدون حضور اولیا و دو شاهد مطمئن نمی شود. نکاحی که به این صورت انجام گیرد باطل است.

اگر به توافق نرسند، سلطان – اولیا کسی است که اولیا ندارد.” ³

سلطان به معنی مسئول بخش آن منطقه است.

تا آنجا که می دانیم، امروزه نکاح بدون اجازه اولیا انجام نمی گیرد. اما درجاهایی مسئولیت عقد نکاح را به عهده دارند. برای مثال در ترکیه شهرداری و در مسیحیان کلیسا است، مسئولین آنجا بعد از بررسی موقعیت زوجهایی که قصد ازدواج دارند، اگر مانعی برای نکاح وجود نداشت، با اجازه ای که به آنها داده شده زوجها را به عقد هم در می آورند و آنها را زن و شوهر اعلام می کنند. امروزه اغلب اذن اولیا برای جوانانی که هنوز رشید نشده اند خواسته می شود.

شرط حضور اولیا در نکاح را که پیامبر(ص) مطرح کرده برای این است که غیر از به توافق رسیدن زوجها این توافق از طرف کس دیگری هم تایید شود. در صورتی که اولیا وجود نداشته باشد و یا نخواهند که وظیفه شان را انجام دهند در این صورت، نماینده مسئول منطقه می تواند این کار را انجام دهد.

در اسلام شرط اجازه اولیا برای دختر باکره است. پیامبر(ص) چنین می فرمایند:

“نظر زن بیوه بر نظر اولیا او مقدم است. دختر باکره هم باید رضایت داشته باشد، اگر سکوت کند یعنی پذیرفته است.” ⁴

حنسه که زنی بیوه بود را پدرش حزام، شوهر می دهد و حنسه که نمی خواست ازدواج کند، به پیامبر(ص) شکایت کرد و پیامبر(ص) این نکاح را که پدرش انجام داده بود ردش کرد.⁵

ازدواج یک امر جدی است، برای اینکه راحت گشت و گذار کرد و خوش گذراند نباید نکاح کرد. وقتی عقد نکاح جاری می شود از آن لحظه حق و حقوق متقابل آغاز می شود.

در جوامع امروزی موانع زیادی در پیش راه ازدواج جوانان قرار داده شده است.  این موانع به بروز مشکلاتی که در بالا اشاره کردیم باعث می شود. باید سعی کرد که جوانان را هر چه زودتر سرو سامان داده و حتی تحصیلات دانشگاهی را در دوران ازدواج ادامه بدهند. وظیفه ما این است که شرایط انجام این را فراهم سازیم.

1. ابو داوود، نکاح 20، ترمذی،نکاح 14

2. ابو داوود، نکاح 20، ترمذی نکاح 14

3. ابو داوود، نکاح 20، ترمذی نکاح 14، ابن ماجه نکاح 14

1. 4.  مسلم، نکاح باب 9

5. بخاری، نکاح باب 42