سورة الضحى
سوره ضحی[1]
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
به نام خدا که نیکی اش بی‌اندازه ومهربانی‌اش فراوان
وَالضُّحَى )1)
ضحی/ روشنایی روز[2] بسیار مهم است
وَاللَّيْلِ إِذَا سَجَی (2)
و بسیار مهم است شبی[3] در آن هنگام كه آرام گيرد.[4]
مَا وَدَّعَكَ رَبُّكَ وَمَا قَلَى ﴿۳﴾
(مهمتر آن است که) پروردگار تو هیچ گاه تو را ترک نگفته و بىمهر نشده است[5]
وَلَلْآخِرَةُ خَيْرٌ لَكَ مِنَ الْأُولَى ﴿۴﴾
برای تو آینده بهتر از اکنون خواهد بود.
وَلَسَوْفَ يُعْطِيكَ رَبُّكَ فَتَرْضَى ﴿۵﴾
در آینده پروردگارت اشیائی بیشتر به تو خواهد داد وخوشنود می گردی.
أَلَمْ يَجِدْكَ يَتِيمًا فَآوَى ﴿۶﴾
آیا تو را یتیم یافته و پناه نداد؟
وَوَجَدَكَ ضَالًّا فَهَدَى ﴿۷﴾
و تو را سرگشته[6] يافته راهنمایی کرد
وَوَجَدَكَ عَائِلًا فَأَغْنَى ﴿۸﴾
و تو را نیازمند یافته و بىنيازت كرد
فَأَمَّا الْيَتِيمَ فَلَا تَقْهَرْ ﴿۹﴾
هرگز یتیم را تحقیر نکن
وَأَمَّا السَّائِلَ فَلَا تَنْهَرْ ﴿۱۰﴾
به سؤ ال كننده بی تفاوتی مکن[7]
وَأَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّكَ فَحَدِّثْ ﴿۱۱﴾
نعمت پروردگارت (آیاتی که به تو نازل کرد ) را بازگو كن.
[1] سوره مکی. تعداد آیات 11.
[2] ضحی در اینجا بمعنی روشنایی روز است. (لسان العرب/ ضحی)
[3] در این دو آیه خدای متعال قسم می خورد. سوگند خدا به چیزی تأکید بر اهمیت آن چیز مینماید و می خواهد توجه را به مطلبی که بلافاصله پس از این می آید جلب نماید. ما با در نظر گرفتن این موضوع آیه را این چنین ترجمه کردیم.
[4] سجی به معنی آرام وآرامش هست . به شبی که باد آرام مانده اما هنوز تاریک نشده “ليلةٌ ساجيةٌ” گفته می شود (العین- سجو) وقتی خورشید فرو می رود ، ضحی ناپدید می شود، هوا آرام می شود و رکود قابل توجه در باد ظاهر می شود. این هنگام روز در به پایان رسیده و شب شروع می شود. در منطقه قطبی، در روزهای بی آفتاب و در شبهای سفید وقت نماز مغرب با این علامت فهمیده می شود. همین مورد، در مناطق کوهستانی و همچنین برای روزهای ابری نیز معتبر است. علاوه بر این به پاورقی آیات 1-4 سوره شمس مراجعه کنید.
[5] مقایس اللغة-قلو. این سوره مطمئناً بعد از حادثه “عبس” که در آن سوره برخی رفتارهای اشتباه پیامبر (ع) مورد سرزنش قرار گرفت نازل شده باشد. روشن است که تسلی در این آیه مربوط به همان مساله است.
[6] تاج العروس ض ل ل . آیاتی که ویژگی های پیامبر (ع) را نشان می دهد عبارتند از:
“شايسته هيچ انسانی نيست كه خدا با او سخن بگويد، مگر از طريق وحی، يا از وراء حجاب، يا رسولی می فرستد و به فرمان او آنچه را بخواهد وحی می كند، چرا كه او بلند مقام است و تصمیم های درست می گیرد. وهمين گونه روحى از امر خودمان (قران) به سوى تو وحى كرديم، و الا تو نمى دانستى این كتاب و ايمان چیست. ولى آن را نورى گردانيديم تا هر کدام از بندگان خويش را كه بخواهيم با آن هدايت كنيم، و به راستى تو راه راست را آن گونه که شایسته است نشان می دهی راه خداوندی كه تمام آنچه در آسمانها و آنچه در زمين است از آن او است، آگاه باشيد که همه كارها به سوى خداوند باز مىگردد. (شوراء 42/51-53)
[7] نهر – بمعنی باز کردن یا باز شدن است. (مقایس اللغة) فاصله گذاشتن در هر دو طرف رودخانه است. پیامبر( ع) بخاطر اینکه به ابن ام مکتوم بی توجهی کرده و خداوند او را سرزنشی نرم کرد.
